Sylvia Rivera ishte një transgjinore, performuese drag latino-amerikane që ishte një aktiviste e të drejtave queer në vitet 1960 dhe 70. Ajo është e njohur për pjesëmarrjen në demonstratat e Stonewall të vitit 1969 dhe themelimin e organizatës politike STAR.
Kush ishte Sylvia Rivera?
Sylvia Rivera ishte prindër i lëvizjes çlirimtare queer, pasi ndihmoi në themelimin e Frontit të Çlirimit Gej dhe Aleancën e Aktivistëve Gej dhe bashkëthemeloi (me Marsha P. Johnson) Street Transvestite Action Revolutionaries (STAR), një grup i përkushtuar për të shërbyer mbretëreshat drag të pastrehë, gra trans dhe punonjës të seksit.
Fëmijëria
Lindur më 2 korrik 1951, në Bronx, New York, Rivera kishte një fëmijëri të trazuar. Me prejardhje Puertorikane dhe Venezueliane, Rivera ishte braktisur nga babai i saj menjëherë pas lindjes dhe mbeti jetim si e vogël kur nëna e saj kreu vetëvrasje.
E rritur nga gjyshja e saj, Rivera ishte përbuzur dhe rrahur për sjelljen e saj feminine. Në moshën 11 vjeç, ajo u largua nga shtëpia dhe u bë një punëtore seksi, duke punuar në zonën e Times Square. Ndërsa jetonte në rrugë, Rivera takoi një grup mbretëreshash drag që e mirëpritën në rrethin e tyre, dhe me mbështetjen e tyre, ajo u bë “Sylvia” dhe u identifikua si një mbretëreshë drag. Më vonë në jetë, ajo e konsideronte veten transgjinore, megjithëse nuk i pëlqente etiketimet.
![](https://www.dylberizm.com/wp-content/uploads/2020/06/Sylvia-Photo-credit-out.com_.jpg)
Aktivizmi dhe trazirat Stonewall
Me rritjen e Lëvizjes për të Drejtat Civile, Lëvizjen për të Drejtat e Grave dhe protestat e Luftës në Vietnam të viteve 1960, aktivizmi i Rivera filloi të marrë formë. Në vitin 1969, në moshën 17 vjeç, ajo mori pjesë në demonstratat e famshme Stonewall ku dyshohet se hodhi koktejin e dytë të molotovit në shenjë proteste ndaj një bastisje policie të barit gej Stonewall Inn në Manhattan. Ngjarja ishte një nga katalizatorët kryesorë të lëvizjes për çlirimin e homoseksualëve dhe për të çuar më tej axhendën përpara, Rivera bashkë-themeloi grupin, Fronti i Çlirimit Gej.
Në intervistat e mëvonshme, ajo rikujtoi për vendin e saj të veçantë në histori. “Ne ishim të parët e frontit. Ne nuk kemi marrë asnjë hiç nga askush … Ne nuk kishim asgjë për të humbur.”
![](https://www.dylberizm.com/wp-content/uploads/2020/06/marshapjohnsonsylviarivera-1024x773.jpg)
Bashkëthemeluese e STAR me Marsha P. Johnson
Së bashku me krijimin e Frontit të Çlirimit Gej, Rivera u bashkua me miken Marsha P. Johnson për të bashkëthemeluar STAR (Street Transvestite Action Revolution), një grup që ndihmoi mbështetjen dhe fuqizimin e të rinjve gej dhe transgjinorë, në vitin 1970.
Si kundërshtare e etiketimeve, Rivera hutoi shumë në lëvizjen kryesore të çlirimit të homoseksualëve për shkak të prejardhjes së saj të larmishme dhe komplekse: Ajo ishte e varfër, transgjinore, një mbretëreshë drag, një person me ngjyrë, një ish-punonjëse seksi dhe dikush që ka përjetuar varësinë nga droga, burgosjen dhe pastrehimin. Për të gjitha këto arsye, Rivera luftoi jo vetëm për të drejtat e homoseksualëve dhe të transgjinorëve, por edhe për çështjet e drejtësisë racore, ekonomike dhe penale.
Fillimisht në mbështetje të Projektligjit amerikan për të drejtat gej, Rivera u ndje e tradhtuar kur projektligji – i cili u desh 17 vjet për t’u bërë ligj i Nju Jorkut në 1986 – përfundimisht përjashtoi të drejtat e komunitetit transgjinor.
“Ata kanë një marrëveshje të vogël prapa perdeve pa e ftuar zonjën Sylvia dhe disa aktivistë të tjerë trans në këtë marrëveshje të prapa perdeve me këta politikanë. Marrëveshja ishte, “Ju i nxirrni ato, ne do ta kalojmë projektligjin” shpjegoi Rivera në një diskutim LGBT në 2001.
![](https://www.dylberizm.com/wp-content/uploads/2020/06/Marsha-Sylvia.jpg)
Fjalimi “Ju të gjithë më mirë qetësohuni tani”
Si një Amerikane me prejardhje të Puerto Ricos dhe Venezuelës, Rivera e gjeti veten shpesh tek lidhja e paragjykimeve të shumta të bazuara në racë, seksualitet dhe moskonformitet gjinor. Këto paragjykime e penguan atë edhe brenda komunitetit LGBTQ, i cili në fillim nuk i shihte si përparësi shqetësimet transgjinore. Ndërsa ajo ishte një pjesëmarrëse aktive në trazirat Stonewall dhe një anëtare e hershme e Frontit për Çlirimin Gej dhe Aleancës së Aktivistëve Gej, ajo duhej të luftonte me mish e shpirt për ta bërë veten të dëgjuar. Në fjalimin e saj të vitit 1973, dhënë në një pararendëse të Paradës së Krenarisë Gej në New York, tërbimi i saj i drejtë ndaj mohimit të shansit për të folur është në shfaqje të plotë – siç është karizma e saj. E takuar në fillim me fishkëllima e përqeshje nga audienca, ajo gradualisht i fiton ato deri sa më në fund ata po brohorasin me të: ‘GAY POWER! FUQIA GEJ’
Vdekja e saj
Pas armiqësisë së vitit 1973, Sylvia u zhduk nga skena për disa vjet, duke u rikthyer në Paradën e Krenarisë në 1977 me një kujtesë që ajo mbante me vite: “Dhe Zoti krijoi Ai dhe Ajo por ai krijoi edhe mua!”
Sylvia nuk u kthye plotësisht në lëvizjen që ajo ndihmoi të krijohej deri në mesin e viteve 1990, megjithëse një komunitet homoseksual i përqendruar në martesë ende nuk arriti t’i jepte asaj respektin që meritonte. Pranë fundit të jetës, Rivera mori përjashtim të veçantë nga Fushata për të Drejtat e Njeriut (Human Rights Campaign), një organizatë lobuese që, për shumë vite, me vetëdije dhe në mënyrë të dukshme e përjashtonte komunitetin trans nga shumica e përpjekjeve legjislative. Në vitin 2001, Rivera tha se “një nga qëllimet tona kryesore tani është të shkatërrojmë fushatën e të drejtave të njeriut, sepse jam lodhur duke u ulur në pjesën e prapme të veturës”.
Sylvia Rivera vdiq nga komplikimet nga kanceri i mëlçisë më 19 shkurt 2002; ajo ishte 50 vjeç.