Publikohet studimi më i madh i kryer ndonjëherë në Shqipëri për komunitetin LGBTI
Të enjten me 5 nëntor, organizata për mbrojtjen e të drejtave LGBTI në Shqipëri, Aleanca LGBTI, në bashkëpunim me institucionin e Avokatit të Popullit dhe Komisionerit Kundër Diskriminimit ka publikuar të gjeturat e studimit “Situata e Komunitetit LGBTI+ gjatë pandemisë Covid-19”, studimi më i madh i kryer ndonjëherë në Shqipëri për komunitetin LGBTI.
Ky studim, i cili synon të identifikojë pasojat e pandemisë Covid-19 midis komunitetit LGBTI, të udhëhequr nga Aleanca LGBTI, u krye në internet përmes një sondazhi të plotësuar nga 228 individë të vetë-identifikuar si anëtarë të komunitetit LGBTI, si dhe përmes realizimit të fokus grupeve të ndryshme. Kjo mostër e bën këtë studimin më të madh të kryer ndonjëherë në Shqipëri për komunitetin LGBTI.
Pyetësori u publikua në rrjetet sociale gjatë muajit qershor. Përgjigjet përfshijnë prova të pasojave që pandemia ka pasur te personat LGBTI që nga marsi, kur u shpall gjendja e jashmtëzakonshme në nivelin kombëtar. Pyetësori ka hetuar fushat jetike si ekonomia, punësimi, strehimi dhe siguria, si dhe aftësinë e komunitetit LGBTI për të përmbushur nevojat themelore gjatë pandemisë.
Rezultatet tregojnë se 47 përqind e komunitetit LGBTI janë të papunë. Kjo shifër është dukshëm më e lartë se shifra e një studimi paraprak të Bankës Botërore, i cili konfirmoi se 38 përqind e shqiptarëve humbën vendet e tyre të punës gjatë pandemisë. Një nga arsyet kryesore pse shkalla e papunësisë në mesin e komunitetit LGBTI është më e lartë se shkalla e papunësisë së popullsisë së përgjithshme në Shqipëri, lidhet me faktin se komuniteti LGBTI tashmë ka vuajtur nga një numër i lartë i papunësisë sistematike që para shpalljes së gjendjes emergjente.
Megjithëse nuk ka qenë qëllimi i këtij studimi, organizatat LGBTI kanë identifikuar prej kohësh diskriminimin, ngacmimin dhe përjashtimin e komunitetit LGBTI nga sistemi arsimor si një nga arsyet kryesore për nivelin e lartë të papunësisë. 30 përqind e komunitetit LGBTI e ka duruar këtë krizë falë mbështetjes së familjes, por vetëm 1.7 përqind e tyre e kanë kapërcyer krizën falë mbështetjes së shtetit, pavarësisht nga fakti se 22 përqind e tyre kanë marrë pagën e luftës. Paga e luftës është një shprehje e përdorur nga Kryeministri Rama duke iu referuar një pakete të vogël ndihme financiare të dhënë për njerëzit që kanë humbur punën gjatë periudhës së karantinës.
“Ne e bëjmë këtë punë nga mjerimi, nuk marrim as pagën e luftës.” ka deklaruar një vajzë transgjinore/punëtore seksi në studim.
Nga ana tjetër, 60 përqind e njerëzve LGBTI thonë se ja kanë dalur vetë, një shifër inkurajuese që konfirmon nivelin e lartë të qëndrueshmërisë (aftësia për tu përshtatur) mes komunitetit LGBTI. Fokus grupet e zhvilluara me anëtarët e komunitetit gjithashtu theksuan rëndësinë e mbështetjes psikologjike dhe ekonomike për njëri-tjetrin, duke e kthyer solidaritetin midis tyre në një faktor kryesor në adresimin e pandemisë.
“Unë kisha frikë nga babai im pasi ai është një fanatik dhe nuk dua të humbas familjen time.” – ka deklaruar një djalë gej.
Këshillimi psikologjik dhe paketat e ushqimit kanë qenë nevojat themelore të komunitetit LGBTI gjatë kësaj kohe pandemie, një fakt që i jep këtij realiteti dimensionet e një krize ekzistenciale.
“Të jesh e furnizuar me metadon ka qenë shumë e vështirë, sepse ne nuk kishim metadon dhe unë nuk mund ta duroja dhimbjen” ka deklaruar një grua lezbike.
Komuniteti transgjinor në Shqipëri e ka shumë të vështirë të punësohet, pothuajse të pamundur, një fakt që konfirmon edhe një herë se, për fat të keq, edhe brenda vetë komunitetit LGBTI ekziston një hierarki e margjinalizimit, ku komuniteti transgjinor, i cili në të njëjtën kohë sfidon normat më kritike dhe stereotipet gjinore të shoqërisë shqiptare, mbetet më i diskriminuar. Përfshirja në punën e seksit shihet si mënyra e vetme për të mbijetuar nga shumë anëtarë të komunitetit transgjinor. Sidoqoftë, gjatë pandemisë, disa prej tyre e kishin të pamundur të punonin si punëtore seksi dhe si rezultat humbën të ardhurat e tyre, të nevojshme për të përmbushur nevojat themelore të tilla si ushqimi, strehimi, ilaçet.
“Do të doja që shteti të mos na sillte telashe në rrugë. Kur largohemi nga shtëpia, policia na ndalon dhe sjellja e tyre varet nga polici. Ka policë që sillen mirë dhe ka nga ata që sillen në mënyrë të patolerueshme, 1 javë më parë, u përlesha me një polic i cili erdhi pa maskë duke bërtitur tek unë për të lënë trotuarin. Ai pështyu mbi mua. Shteti dëshiron që ne të veprojmë sipas rregullave, por vetë shteti pse nuk i ndjek rregullat dhe lënë policët pa maska? ” ka dëshmuar një vajzë transgjinore.
Edhe për sa i përket strehimit situata duket tejet e vështirë. Është zbuluar se 1 në 4 persona LGBTI (ose 25 përqind e tyre) nuk janë në gjendje të sigurojnë strehim. Kjo i detyron ata të kthehen te familjet e tyre, një fenomen i ngjashëm në shumë pjesë të botës, një fenomen që sociologët e kanë quajtur “efekti i bumerangut”. Kthimi në familje në rastet kur familja ka qenë e vetëdijshme për orientimin seksual të fëmijëve të tyre, është pasuar nga konflikti, dhuna psikologjike dhe fizike.
“Java e tretë dhe e katërt ishin më të vështirat. Kam përjetuar burg, u trishtova dhe hëngra 1 vakt në ditë nga trishtimi.” – ka thënë një djalë gej.
Numri i sëmundjeve kronike duket shqetësues. Përkundër moshës së tyre të re rreth 11.5 përqind e personave LGBTI që morën pjesë në këtë studim raportojnë se vuanin nga sëmundje kronike.
Duke pasur parasysh këtë situatë të vështirë socio-ekonomike, Aleanca LGBTI dhe Streha LGBTI ndërmorën veprime të menjëhershme për të ndihmuar njerëzit LGBTI të cilët u goditën më rëndë nga pasojat e pandemisë Covid-19. Nga marsi deri në shtator, Aleanca dhe Streha mbështetën rreth 117 persona LGBTI me 624 pako ushqimore. Rreth 16 anëtarë të komunitetit LGBTI u strehuan në shërbimin e Strehës LGBTI gjatë periudhës maj-gusht (824 netë). Aleanca dhe Streha kanë mbështetur përmes rimbursimit të qirasë 28 anëtarë të komunitetit LGBTI (52 qiratë). Një fokus i veçantë i është kushtuar shëndetit të më të rrezikuarve, kjo është arsyeja pse Aleanca LGBT dhe Streha LGBT kanë mbështetur me ilaçe 25 anëtarë të komunitetit LGBTI dhe 23 anëtarë të komunitetit kanë marrë shërbime në qendrat shëndetësore përmes ndërmjetësimit të organizatave. Gjatë kësaj periudhe, 342 persona u testuan për sëmundje seksualisht të transmetueshme në Aleancën LGBTI, dhe 473 njerëz morën këshillim për SST.
Rekomandimet e dala nga ky studim nga Aleanca LGBTI janë:
1. Qeveria shqiptare duhet të sigurojë që të gjitha masat emergjente të miratuara gjatë pandemisë, si dhe mbështetja dhe kompensimi i emergjencave socio – ekonomike të mos lënë askënd pas, por të marrë parasysh përgjegjësinë e grupeve më të prekshme siç është komuniteti LGBTI.
2. Vëmendje e veçantë duhet t’i kushtohet mbështetjes së anëtarëve të komunitetit LGBTI që punojnë në punë joformale dhe mjedise të pasigurta, të cilëve duhet t’u ofrohet akses në shërbimet sociale, kujdesin shëndetësor dhe nevojat themelore.
3. Shteti duhet të sigurojë mbrojtjen e të drejtave që lidhen me integritetin fizik, veçanërisht për atë pjesë të komunitetit LGBTI e cila është më e rrezikuar në situata krize.
4. Të gjitha iniciativat specifike që synojnë të adresojnë problemin e rritjes së dhunës në familje duhet të përfshijnë gjithashtu rrezikun e lartë të personave LGBTI, dhe veçanërisht të rinjve të ekspozuar ndaj dhunës në familje. Në planin afatgjatë, zgjerimi i përkufizimit të dhunës në familje për të përfshirë, në veçanti, dhunën e kryer nga anëtarët e familjes ndaj personave LGBTI, do të ndihmojë dhe sigurojë që masat parandaluese të jenë më gjithëpërfshirëse, duke mos lënë pas personat LGBTI të cilët janë abuzuar emocionalisht dhe fizikisht nga familjet e tyre.
5. Shteti duhet të adaptojë procedurat e kujdesit shëndetësor dhe shërbimeve të strehimit anëtarëve të komunitetit LGBTI të cilët refuzohen nga familja për shkak të orientimit të tyre seksual dhe identitetit gjinor, në mënyrë që të garantojë përmbushjen e nevojave themelore në lidhje me strehimin, shëndetin dhe ushqim, pranë qytetit ku ata banojnë, veçanërisht gjatë periudhave kohore të shpallura nga shteti si një “gjendje e jashtëzakonshme”.