Aktivistët e Maqedonisë së Veriut protestojnë ndërsa Gjykata heq ligjin kundër diskriminimit
Aktivistët për të drejtat e njeriut dhe të komunitetit LGBTIQ+ në Maqedoninë e Veriut kanë shprehur zemërimin e tyre pasi Gjykata Kushtetuese javën e kaluar hodhi poshtë Ligjin e ri Anti-Diskriminim të miratuar vitin e kaluar, duke përmendur lëshimet procedurale.
Gjykata vlerësoi se mungon procedura e votimit, duke thënë se ligji duhej të ishte miratuar nga shumica e të gjithë 120 deputetëve në parlament. Në vend të kësaj, u miratua vetëm nga një shumicë e deputetëve të pranishëm atë kohë.
Aktivistët thonë se pas fitores së tyre të madhe të vitit të kaluar, kur ligji u miratua dhe për herë të parë përfshinte orientimin seksual si bazë për diskriminim, vendi tani po ndërmerr një hap të madh prapa.
“Me shfuqizimin e ligjit, shteti dhe kjo qeveri tregojnë se personat LGBTI, si dhe grupet e tjera të margjinalizuara, janë të padukshme dhe të parëndësishme për shoqërinë. Ata janë të detyruar që përsëri të kthehen të jetojnë në frikë dhe turp dhe të vuajnë nga dhuna, me të cilën ata përballen çdo ditë,” tha Lila Milic, një aktiviste për punonjësit seksualë dhe personat transgjinorë.
Parlamenti miratoi Ligjin e shumëpritur kundër diskriminimit në maj të vitit 2019, dhe ai shpejt u nënshkrua nga Presidenti Stevo Pendarovski, dhe hyri në fuqi.
Risia kryesore e ligjit, për të cilin shteti në të kaluarën ishte kritikuar shumë nga rojet ndërkombëtare, ishte se ai tani përfshin orientimin seksual si bazë për diskriminim.
Ligji i ri u pa si një fitore e madhe për të drejtat e njeriut dhe u vlerësua nga komuniteti lokal LGBTIQ+, si dhe nga Komisioni i Venecias, BE dhe OSBE. Pasoi pas gati një dekade rezistence ndaj këtij ndryshimi nga ish-partia qeverisëse konservatore VMRO DPMNE.
VMRO DPMNE u largua përfundimisht nga pushteti në mesin e vitit 2017 dhe u zëvendësua nga një udhëheqja e një qeverie Social-Demokrate, e cila, nën parullën “Një shoqëri për të gjithë”, u zotua më në fund të ndryshojë provizionin, që edhe e bëri vitin e kaluar.
“Kjo tregon se sa do të zgjasë kjo luftë [për të drejtat], sepse disa njerëz që e konsiderojnë veten më të ligjshëm se të tjerët e kanë të vështirë të heqin dorë nga privilegjet e tyre,” tha Koco Andonov, drejtor programi në qendrën e mbështetjes LGBT me qendër në Shkup. “Por ne nuk kemi jetë të dytë, vend të dytë ose planet të dytë – dhe do të luftojmë deri në fund për barazinë e të gjithëve, sepse çdo jetë llogaritet,” shtoi ai.
Ironikisht, masa për heqjen e ligjit u ngrit nga anëtarët e ish-Komisionit shtetëror kundër diskriminimit, i cili, nën qeverinë e VMRO DPMNE, nuk pa gabime për atë që ishte atëherë ligji ekzistues.
Anulimi i ligjit vjen në një kohë të keqe për mbështetësit e tij. Parlamenti u shpërbë në fillim të vitit për zgjedhjet parlamentare të 12 prillit që tani janë të shtyera dhe u formua një qeveri e përkohshme, e tërhequr nga partitë qeverisëse dhe opozitare.
Në mes të një krize shëndetësore të shkaktuar nga pandemia e koronavirusit, parlamenti mbetet i mbyllur, duke pritur një datë të re të mundshme këtë verë për zgjedhjet, pasi të hiqet gjendja e jashtëzakonshme.
Në reagimin e tij ndaj zemërimit të shprehur për projektligjin, Ministria e Politikave Sociale tha se pas zgjedhjeve të ardhshme, puna për një ligj të ri do të jetë “përparësia e parë” e saj – por kjo sigurisht vlen nëse qeveria vazhdon të udhëhiqet nga Social-Demokratët.
Gjatë fundjavës, Presidenti Pendarovski u tha mediave se “lufta për barazi duhet të vazhdojë”. Ai nuk pranoi të pranojë asnjë faj për nënshkrimin e një projekt-ligji për të cilin nuk ishte votuar siç duhet, duke këmbëngulur se ai duhej ta nënshkruante atë sepse ai kishte kaluar me një votim të dytë në parlament, edhe pse e kishte ditur që mund të ishte problematike.
Votimi i dytë u mbajt sepse paraardhësi konservator i Pendarovskit si president, Gjorgje Ivanov, mandati i të cilit mbaroi në maj të vitit të kaluar, më herët refuzoi të nënshkruajë projekt-ligjin.
Maqedonia e Veriut mbajti paradën e parë të krenarisë vitin e kaluar, më 29 qershor 2019.